Навукова-тэхнічная дзейнасць

Агульныя звесткі

Адным з найважнейшых напрамкаў дзейнасці НЦПІ як дзяржаўнага навукова-практычнага ўстановы з'яўляецца навуковая і навукова-тэхнічная дзейнасць у галіне прававой інфарматызацыі, у тым ліку развіцця дзяржаўнай сістэмы прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь (ГСПИ). 

Асноўнай формай гэтай дзейнасці з'яўляецца выкананне навукова-даследчых, доследна-канструктарскіх і доследна-тэхналагічных работ (НДДК(Т)Р), вынікі якіх накіраваны на рашэнне тэарэтычных і практычных задач развіцця прававой інфарматызацыі і ГСПИ. Як правіла, яны выяўляюцца ў выглядзе канцэпцый, праграм, праектаў нарматыўных прававых актаў, праграмных комплексаў і тэхналогій апрацоўкі прававой інфармацыі і дзяржаўных інфармацыйна-прававых рэсурсаў, у выглядзе аўтаматызаваных сістэм, баз і банкаў дадзеных прававой інфармацыі і інш З 1997 па 2017 гады НЦПІ праведзена больш за 55 НДДК(Т)Р, асноўныя палажэнні якіх знайшлі адлюстраванне ў больш за 500 навуковых публікацыях супрацоўнікаў НЦПІ. Навуковыя распрацоўкі ўкаранёны ў дзейнасць НЦПІ, нарматворчых органаў і іншых суб'ектаў ГСПИ, вышэйшых навучальных устаноў рэспублікі ў мэтах удасканалення сістэмы доступу юрыдычных і фізічных асоб да прававой інфармацыі, развіцця нацыянальнай прававой сістэмы, айчыннай прававой навукі. 

Па выніках шэрагу даследаванняў былі створаны навуковыя і метадалагічныя асновы прававой інфарматызацыі і ГСПИ, сярод якіх:

• Канцэпцыя прававой інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь, 
• Канцэпцыя аўтаматызацыі судовай сістэмы Рэспублікі Беларусь, 
• Канцэпцыя дзяржаўнай аўтаматызаванай сістэмы прававой інфармацыі, 
• Канцэпцыя развіцця прававой інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь. 

Навукова абгрунтаваныя палажэнні, якія змяшчаюцца ў гэтых распрацоўках, у розны час выкарыстоўваліся пры падрыхтоўцы нарматыўных прававых актаў, якія рэгулююць розныя аспекты грамадскіх адносін у сферы прававой інфарматызацыі (Ўказы Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 кастрычніка 1998 г. № 524«О мерах по совершенствованию государственной системы правовой информации» (Указ № 524), ад 30 снежня 2010 г. № 712 «О совершенствовании государственной системы правовой информации Республики Беларусь», ад 11 ліпеня 2016 г. № 261 «Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў ва ўказы Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь» і шэраг іншых).

Навукова-тэхнічны савет НЦПІ

Для каардынацыі навуковай дзейнасці НЦПІ і ў адпаведнасці з пунктам 15 Палажэння аб Нацыянальным цэнтры прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь, зацверджанага Указам № 524, у НЦПІ створаны навукова-тэхнічны савет (НТС). У яго склад уваходзяць высокакваліфікаваныя работнікі НЦПІ, дзяржаўных органаў, навуковых і іншых арганізацый.

НТС – калегіяльны дарадчы орган, які функцыянуе пастаянна і ажыццяўляе выпрацоўку асноўных кірункаў навукова-практычнай дзейнасці НЦПІ ў галіне прававой інфарматызацыі і развіцця ДСПІ.

Задачамі НТС з’яўляюцца:

• распрацоўка навукова абгрунтаваных рэкамендацый па развіцці прававой інфарматызацыі і ДСПІ;
• вызначэнне прыярытэтных напрамкаў навуковай і навукова-тэхнічнай дзейнасці НЦПІ і падрыхтоўка прапаноў па яе ўдасканаленні;
• разгляд пытанняў, звязаных з падрыхтоўкай спецыялістаў і навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі ў галіне прававой інфарматызацыі, а таксама павышэннем кваліфікацыі навуковых работнікаў НЦПІ;
• садзейнічанне развіццю навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва НЦПІ з навуковымі арганізацыямі Рэспублікі Беларусь і замежных краін; разгляд і ацэнка вынікаў навуковай і навукова-тэхнічнай дзейнасці НЦПІ.
• разгляд і ацэнка вынікаў навуковай і навукова-тэхнічнай дзейнасці НЦПІ.
  

Міжнародныя навукова-практычныя канферэнцыі «Інфармацыйныя тэхналогіі і права (Прававая інфарматызацыя)»

Значную ролю ў ажыццяўленні навукова-даследчай дзейнасці НЦПІ гуляе ўдзел яго супрацоўнікаў ў міжнародных і рэспубліканскіх навуковых і навукова-практычных канферэнцыях, форумах, семінарах па пытаннях прававой інфарматызацыі і прававой навукі ў цэлым.

В целях обмена опытом в сфере правовой информатизации и развития государственных систем правовой информации НЦПИ проведены международные научно-практические конференции «Информационные технологии и право (Правовая информатизация)» в 2002, 2004, 2010, 2012, 2015 и 2018 годах.

У ходзе правядзення названых міжнародных форумаў разглядаюцца актуальныя пытанні развіцця інфарматызацыі прававой сферы ў Рэспубліцы Беларусь і за мяжой, у тым ліку прававой інфарматызацыі, інфарматызацыі судовай, адвакацкай і натарыяльнай дзейнасці, выканання судовых рашэнняў. Акрамя гэтага, канферэнцыі дазваляюць абменьвацца нацыянальным і замежным вопытам у сферы забеспячэння доступу грамадзян да прававой інфармацыі.

Па выніках іх правядзення НЦПІ выдадзены адпаведныя зборнікі матэрыялаў канферэнцый.

Навуковыя выданні

Распаўсюджванню навуковай інфармацыі і ведаў па шырокаму колу пытанняў, звязаных з укараненнем ІКТ у прававую сферу, фарміраваннем інфармацыйна-прававых рэсурсаў, забеспячэння даступнасці прававой інфармацыі юрыдычным і фізічным асобам, павышэннем прававой культуры грамадства ў цэлым, садзейнічае выпуск НЦПІ навуковых выданняў. 

Шырокую вядомасць атрымалі зборнікі матэрыялаў навукова-практычных канферэнцый «Інфармацыйныя тэхналогіі і права (Прававая інфарматызацыя)».

    

Для абмеркавання навуковых праблем у галіне прававой інфарматызацыі НЦПІ ў 1998 годзе быў выдадзены зборнік артыкулаў «Праблемы прававой інфарматызацыі», які ў 2001 годзе ператвораны ў навукова-практычны часопіс з перыядычнасцю 4 разы ў год. У выданні друкаваліся навуковыя працы аб стварэнні і развіцці ГСПИ, аналізам стану і тэндэнцый развіцця прававой інфарматызацыі, асвятляліся матэрыялы па метадалогіі, методыцы, практыцы і прававых аспектах выкарыстання інфармацыйных сістэм і тэхналогій. 

У студзені 2008 года навукова-практычны часопіс «Праблемы прававой інфарматызацыі» перайменаваны ў «Право.by», які захаваў пераемнасць у асвятленні пытанняў прававой інфарматызацыі і развіцця інфармацыйнага грамадства.

Сёння навукова-практычны часопіс «Право.by» – гэта шырока вядомае ў рэспубліцы і за мяжой выданне, у якім публікуюцца матэрыялы па актуальных тэарэтыка-прававых пытаннях і практычным аспектах юрыдычнай дзейнасці, прававой інфарматызацыі, пытаннях інфармацыйнага грамадства, інфармацыйнай бяспекі. Часопіс з 2008 года ўключаны ў Пералік навуковых выданняў Рэспублікі Беларусь для апублікавання вынікаў дысертацыйных даследаванняў па юрыдычных навуках. Навуковыя артыкулы часопіса размяшчаюцца ў навукаметрычна базе дадзеных «Расійскі індэкс навуковага цытавання».

Результаты научно-практической деятельности НЦПИ нашли свое отражение в монографиях:

1. Гринберг, А.С. Введение в правовую информатику: моногр. / А.С. Гринберг, Ю.И. Кашинский, Б.С. Славин. – Минск: НО ООО «БИП-С», 2002. – 303 с.

Сапраўдная манаграфія з'яўляецца адным з першых сістэматызаваных выданняў, прысвечаных прававой інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь як навукова-практычнаму кірунку.

2. Прававая інфарматызацыя Рэспублікі Беларусь: станаўленне і перспектывы развіцця / Н.Н. Радиванович [ і інш.]; пад агул. рэд.Н. Радивановича. – Мінск: Нац.цэнтр прававой інфарм. Рэсп. Беларусь, 2007. – 400 с.

У калектыўнай манаграфіі прадстаўлены сучасныя дасягненні прававой навукі, камп'ютэрных тэхналогій, метадычныя і практычныя аспекты сістэматызацыі і класіфікацыі прававой інфармацыі пры фарміраванні інфармацыйных рэсурсаў у прававой сферы.

У снежні 2017 года быў выдадзены зборнік навуковых артыкулаў «Актуальныя пытанні развіцця прававой інфарматызацыі ва ўмовах фарміравання інфармацыйнага грамадства», прысвечаны актуальным тэарэтычным і практычным пытаннях выкарыстання інфармацыйных тэхналогій пры ажыццяўленні юрыдычнай дзейнасці.